Na het mannenoverhemd met niet één, maar drie knoopjes aan de kraag, en na jasjes met elleboogstukken, duikt nu het colbert met een gekleurd knoopsgat in de rever op. Lef of flauw laf? Waren mannen driehonderd jaar geleden modieuzer? Het is aan de bezoeker van het Amsterdamse Historische Museum om dat te beoordelen tijdens A’DAM, man en mode.
Kleedgedrag, status en identiteit door de eeuwen heen staan centraal op deze interactieve modetentoonstelling. Bekende en onbekende Amsterdammers, tonen, en vertellen over jeans, ondergoed, dassen en sneakers. De expositie opent met het mannenpak in diverse verschijningen. Aan de muur hangt een levensgrote foto van Hilton Hotel directeur Roberto Payer die de lof zingt op Italiaans maatwerk. Oud-burgemeester Job Cohen vertelt over zijn varkensleren trouwpak uit 1972, ene Reinier, prototype corpsbal, licht zijn shabby dispuutoutfit toe. De geschiedenis van de zestiende-eeuwse molensteenkraag wordt uit de doeken gedaan en in een vitrine liggen de rijkelijk geborduurde voorpanden van een achttiende eeuws pak: al het hedendaagse verbleekt erbij.
“We hebben de herengarderobe doorgespit, en gekeken naar wat een lange traditie had en naar wat juist vernieuwend was en dat naast elkaar gezet”, zegt conservator Annemarie den Dekker die A’DAM, man en mode samenstelde. “Het is een vervolg op de expositie Rijk Gekleed 1750-1914 waarin we in 2005 de damescollectie van het museum hebben onderzocht.”
Mannenmode leeft en Den Dekker verwacht veel publiek op de expositie. Nederlandse ontwerpers beginnen steeds vaker een mannenlijn, en mannen houden zich intensiever met mode bezig. Zoals de nieuwe directeur van het AHM, Paul Spies, die zich voor de tentoonstelling liet fotograferen in zo’n akelig modieuze harembroek met laag hangend kruis. “Spies”, zegt Den Dekker, “vindt de hedendaagse mannenmode maar laf.” Sterker nog, de tekst naast zijn foto meldt: “Hij is er van overtuigd dat de mannenmode vandaag de dag op een historisch dieptepunt is geraakt.” In het verleden hadden mannen pas echt lef en droegen ze prachtige kleding. Toch ziet Spies een lichtpuntje: een nieuwe generatie ontwerpers laat zien hoe het ook kan.
Voor A’DAM, man en mode vroeg Den Dekker zes hedendaagse mannenmodeontwerpers om een outfit voor de vergaderende man anno 2010 te ontwerpen. De outfits staan toepasselijk in de authentieke regentenkamer met schilderijen waar vroeger, toen het museum nog burgerweeshuis was, het bestuur vergaderde. Ivo Mittelmeijer liet zich inspireren door de aktetas, volgens hem hét accessoires van de vergaderende man. Tassendetails zoals een handvat op zakhoogte sieren zijn jas. Het Amsterdamse duo Ontfront combineerde kleermakers- en straatinvloeden tot een fijngestreept pak met stoere bruine ingezette stukken op de schouder. Het opvallendst aan een zomers pak van Sjaak Hullekes is het overhemd met gerafelde kraag.
“Het zijn bijzondere ontwerpen,” zegt Annemarie den Dekker, “maar als ik zo rond kijk, zie ik wel allemaal variaties op het traditionele pak.” Uitbundiger stukken waarin heden en verleden elkaar treffen zijn ook op de tentoonstelling. Nathanya Zwart, in 2009 afgestudeerd aan het Amsterdam Fashion Institute, inspireerde een met goudraad en losse lussen gebreide trui op een maliënkolder uit 1500. Een van haar andere barokke ontwerpen, met een moderne weergave van een molensteenkraag, pronkt buiten het museum in een vitrine. Binnen is te zien wat een monnikenwerk het was om een hagelwitte, meters stofvretende molensteenkraag, te plooien.
De binnenplaats van het museum is gevuld met foto’s van Arnhemse modestudenten die hun visie geven op de Amsterdamse mannenmode. Het museum wil in de toekomst vaker met studenten samenwerken. Den Dekker: “We willen een platform zijn voor de creatieve stad.” En een jong publiek trekken met veel interactie en twittermomenten. Bezoekers ontvangen bij entree een pas en worden gefotografeerd, vullen een profiel in (mannen geven hun kledingstijl aan, vrouwen fantaseren hun ideale man). Aan het eind van de tentoonstelling ziet de bezoeker zichzelf op een scherm, en concludeert: heb ik lef of ben ik laf? Wat de uitkomst ook is, Annemarie den Dekker hoopt dat de tentoonstelling de Amsterdamse mannen inspireert. “Het kan, ooit liepen hier in de stad waanzinnige dandy’s rond.”
A’DAM, man en mode. T/m 30/1 in Amsterdams Historisch Museum, ma-vr 10-17, za-zo 11-17 uur. Inl: www.ahm.nl
EERDER GEPUBLICEERD IN NRC HANDELSBLAD
Dit lijkt mij zeer de moeite waard om te bezoeken. “oit liepen hier in de stad waanzinnige dandy’s rond.”
Persoonlijk heb ik een dandy levensstijl en loop ook zo rond elke dag.