Begin je een band, dan heb je twee dingen nodig: een naam en een look. Daar is geen ontkomen aan. Zelfs als je probeert geen imago te hebben dan heb je een imago. Muziek en mode: worden er trends gezet op het podium?
Een artiest met een mega-imago is Lady Gaga. (Waar blijft Lord Gaga trouwens?) Maar de meeste popartiesten, met name de Nederlandse, sloven zich minder uit.
Beroemde muzikanten die echt werk maakten van hun uiterlijk waren Elvis Presley, David Bowie, Alice Cooper, Elton John en Kiss. Maar met modetrends hadden hun uitmonsteringen niks te maken. Ze droegen bühnekleding die hun act, als ze toerden, ondersteunden. Al verloor bassist Gene Simmons, van het hysterisch uitgedoste Kiss, ook het marketingaspect niet uit zijn zwaar gemake-upte oog. “We wilden geen zijn maar een brand (merk).”
Kiss brak begin jaren zeventig door en veranderde hardrock in pure showbizz met concerten met visuele effecten en kostuums van Larry LeGaspi en later Laurie Greenan die ook de “vervaarlijke” imago’s stijlde van (nep)punker Billy Idol, Judas Priest en Todd Rundgren.
Tot de jaren vijftig, begin jaren zestig is muziek iets waar je naar luistert via platen en radio. Bij optredens zien artiesten er niet bijster origineel maar wel piekfijn uit; bluessterren als Muddy Waters en B.B King dragen nette pakken, bluesdames schitteren letterlijk in lange lamé avondjurken.
Het Britste Ready Steady Go!, één van de eerste popprogramma’s, schudt vanaf 1963 de jeugd wakker. Dusty Springfield in mini? Haar fans ook. Jimi Hendrix in legerjasje? Alle hippe vogels ook. The Beatles in pak, jongens volgden. Jongeren identificeren zich met hun idolen.
Van het wekelijkse Toppop, op de buis vanaf 1970, herinneren we niet alleen de hits maar ook de onvergetelijke artiestenkleding: mannen (!) van Slade in strak satijn, Abba in poezenpakken, The Jacksons in identieke showkostuums, Prince als paarse popprins, Blondie in hippe Stephen Sprouse jurkjes. Meestal opvallende en unieke bühnekleding die met mode niets te maken heeft.
Dergelijke artiestenkostuums worden begin jaren tachtig in één klap ouderwets met de komst van MTV, met videoclips met een verhaallijn. Het stylistenvolk – nog anoniem – stijlt voortaan de sterren. Sindsdien is het niet veel anders, al mogen clips geen vermogen meer kosten.
Ambitieuze artiesten, opgegroeid in het Idols/X Factor tijdperk denken dat een look belangrijker is dan talent. Tot ergernis van stylist Jos van Heel.“O, al die talentenjachten.” Hij kan die programma’s niet aanzien. “Het is een industrie geworden. Ik mis oorspronkelijkheid. Die wordt eruit geramd, het gevolg is dat alle kandidaten er hetzelfde uitzien.”
Van Heel “doet” Nederlands enige superster Anouk. Volgens de modestylist kwam hij op haar pad via Marc de Groot die Anouk fotografeerde voor haar laatste album For Bitter or Worse en vond dat Van Heel haar maar eens moest ontmoeten.” Ik moet eerlijk zeggen dat ik er niet mee te koop loop dan ik Anouk doe. Laat dat duidelijk zijn. Ik werk met haar en het klikt, het belangrijkste is dat zij zich tijdens optredens goed voelt.” En daar komen geen glad gedesignde designeroutfitjes bij aan te pas. Afgelopen juli rockte Anouk tijdens haar twee Amsterdamse Westerparkconcerten het podium af in een ruim T-shirt waaronder haar handelskenmerk – de beha piepte.
“Wat ik leuk vind aan Anouk is dat ze echt een rock n roll gevoel heeft en weet wat ze wel en niet wil. ” Zelfverzekerdheid en een eigen stijl is wat Van Heel mist bij onze Vaderlandse popsterren. “Ze neigen erg naar doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. ” De stylist schrikt daar van, net als van aspirant-zangers die massaal geproduceerde H&M outfitjes aantrekken. Artiesten horen zich te onderscheiden. “Ze zingen heel persoonlijke teksten over liefde, verdriet, en als de kledingstijl dan onpersoonlijk is dan klopt het plaatje niet meer.” Als voorbeeld noemt hij Esméé Denters die een paar jaar geleden via YouTube ontdekt werd door Justin Timberlake. Van Heel zijn handen jeukten toen hij Denters’ clip zag “Ik dacht oh mijn god, dat ziet er niet uit! Typisch een gevalletje van iemand die leuk, aardig en gewoon wil worden gevonden; kortom saai.”
Van sterretjes als Denters zijn er dertien in het dozijn, iets wat je weer niet kan zeggen van Lady Gaga en Madonna. Maar ook bij deze supersterren heeft Van Heel zijn bedenkingen. “Bij die dames draait alles om imago, ze zien er prachtig uit daar niet van, maar er wordt zo goed over nagedacht dat alle spontaniteit weg is. Bij Anouk staat de muziek nummer één, de kleding is een voorzetting daarvan.”
Nog zo’n geslaagd voorbeeld vindt Van Heel zanger Bryan Ferry van Roxy Music die in de jaren zeventig furore maakte in scherp gesneden Antony Price pakken en slick achterover geplakt haar. “Zijn imago klopte helemaal bij de muziek en had met mode te maken, het was geen optelsommetje of trucje,”zegt Van Heel, zelf in zijn jonge jaren fan van Philip Oakey van de Human League. “Helemaal te gek, dan wilde ik ook zo’n asymmetrische haarlok.”
Hoe zit het, zetten sterren nog steeds trends op het podium? ”Onze ontwerpers en inkopers houden de muzieksterren goed in de gaten,” zegt Patrice van Rooyen die werkt voor Pieces, één van de merken van de Deense modegroep Bestseller met dameswinkels verspreidt door heel Nederland waaronder Only, Vero Moda en Vila. En ja, ook de door Jos Van Heel verfoeide talentenjachten waarbij kandidaten worden aangekleed door stylisten zetten wel degelijk trends. “Nadat in de X Factor verschillende keren gebloemde panty’s voorbij kwamen ontstond er meteen een run op die panty’s. Ze waren een instant hit in onze Pieces winkels.”
En de superstrakke jeans legging die we al een poos zien blijven gewild doordat de meeste popsterren ze nog steeds vol overtuiging dragen, weet Van Rooyen die naast nederpopsterren als Anouk, Ellen ten Dame, Esmée Denters en Elize, ook let op grote internationale artiesten als Katy Perry, en ja, ook nog steeds op Madonna en natuurlijk Lady Gaga. De dominant aanwezige Gaga introduceerde volgens Van Rooyen bij veel modemerken de “shoulder focus” trend: “Colberts, tops, blouses met bijzondere schouderdetails, zijn helemaal hot dankzij Lady Gaga.”
Maar onderschat de invloed van topmodellen niet. Kate Moss is volgens Van Rooyen al tien jaar niet van het modetoneel af te slaan, en ze blijft maar trends zetten (de laatste: regenlaarzen, altijd en overal). Ook iemand om in de gaten te houden is de kortharige blonde Agyness Deyn, en natuurlijk onze eigen Doutzen Kroes. “Zij zijn ieder moment van de dag omringd met mode en zijn beter op de hoogte dan wie dan ook en dus een grote bron van inspiratie onze merken.”
Een groot succes, al een tijdje, bij Pieces zijn bloemrijke accessoires, een trend die is veroorzaakt door de Nederlandse Caro Emerald die vorig jaar doorbrak met de hit Back it up. Tijdens haar optredens draagt de donkerharige schone vaak een forse bloem in heur haar.“Met haar vrouwelijke jurkjes heeft Caro Emerald een geheel eigen en toegankelijke stijl die minder aan mode onder hevig is dan die van bijvoorbeeld Lady Gaga. Emerald is populair en het is mede aan haar te danken dat het dragen van een bloem in het haar zo populair is.”
Caro Emerald is ook een mooi voorbeeld van hoe stylist Jos van Heel het graag ziet.
“Als je heel gedreven bent in je muziek dan weet je volgens mij ook welke look daarbij hoort.” En wat Van Heel betreft mag een artiest hierbij gerust de hulp inschakelen van een stylist. “Ik help Anouk onder andere omdat ze geen tijd heeft. Uiteindelijk is het een samenwerking, ik bepaal haar image niet. Dat zou ik vreselijk vinden.” relativerend: “Laten we niet lullig doen, Anouk is natuurlijk wel heel erg knap, alles staat haar.”
EERDER GEPUBLICEERD IN HET PAROOL
Reageren is niet (meer) mogelijk.