Voormalig Miss Holland en Miss Europa Elly Koot zit al vijftig jaar in de mode, eerst als model, vervolgens als dame du salon. Een portret.
Ze is nog altijd stralend en mooi. “Een kwestie van genen. Mijn moeder, dat was pas een beauty.”
Elly Koot wordt in 1943 geboren, in Rotterdam. Dat laatste is puur toeval, omdat moeder Koot toevallig in de havenstad op familiebezoek is. Elly brengt haar jeugd door aan de Amsterdamse Bloemenmarkt, een bruisend uitgaansgebied. Ze heeft moderne, lieve ouders. Haar vader oefent verschillende beroepen uit, hij runt onder andere een platen- en radiozaak. In huis schalt altijd muziek; veel Ella Fitzgerald maar nog meer Frank Sinatra. De Amerikaanse crooner is de grote favoriet van Elly’s moeder, een klassieke beauty die in 1952 de eerste prijs wint als look-alike van zwemfilmster Esther Williams. Tot modellenwerk komt het niet, immers ze is getrouwd, en moeder. Elly is de oudste van vier.
FAMILIETRAGEDIE Het gezin Koot blijft levenslang getekend door het verlies van twee kinderen, jongetjes van 6 en 9, die in 1955 verongelukken op de hoek van de Bloemenmarkt. Elly, bijna 12 jaar, maakt het drama bewust mee. Over de afschuwelijke gebeurtenis zegt ze later: “Het was geen nachtmerrie maar werkelijkheid, en iets wat je de rest van je leven meeneemt.”
Na het ongeluk, verhuist het gezin meteen. Wonen op de onheilsplek is onverdraaglijk. In Amsterdam-West, waar ze terecht komen, is het wennen aan de rustige buurt. Familie zamelt geld in voor een televisie, voor de afleiding. Omdat moeder Koot bang is dat Elly iets overkomt, houdt ze haar het liefst binnen. Elly snapt het, ze kampt zelf met angst en verdriet. Naar school gaan zit er niet in. Vanaf haar veertiende heeft ze een baantje, bij haar vader die dan werkt als kleurspecialist van kunststof. Dagelijks zijn ze samen, heerlijk veilig. Vrolijkere tijden breken aan in de zestiger jaren. “Een te gekke tijd”, herinnert Elly zich, oog voor mode heeft ze dan al. Van haar eerst verdiende geld koopt ze tot afschuw van haar moeder een spijkerbroek. Met haar toekomst is niet bezig, wat ze wilde worden? Geen idee.
ONTDEKKING “Mijn carrière hangt van toevalligheden aan elkaar”, zegt Koot over haar modellencarrière die begint als ze bijna achttien is, en een fotograaf haar opmerkt bij het familiezomerhuisje buiten Amsterdam. Elly, slank, bruin, lang blond haar, kijkt nieuwsgierig naar een shoot met drie modellen. Of ze even op de achtergrond wil gaan staan, vraagt de fotograaf. Aan het eind van de dag geeft hij zijn kaartje. Moeder Koot herkent de naam. Hans Dukkers? Hij en Paul Huf zijn toch dé glamourfotografen van Nederland? Elly bezoekt maandenlang zijn studio, het modellenvak leert ze in de praktijk. Ze ziet hoe modellen zich opmaken en bewegen. Modellenbureaus, laat staan visagisten of stylisten, bestaan dan nog niet. Poseren mag ze af en toe, het levert een schat aan ervaring en prachtige foto’s op, die het startschot zijn voor een druk modellenbestaan.
Foto: Hans Dukkers, eerste studiofoto in 1962
MISS IN EEN C&A’TJE Ze is twintig als haar moeder Elly wijst op de Miss Holland verkiezing. Ze doet mee, zonder ook maar één seconde te denken dat ze zou kunnen winnen. In 1964 mag ze zich een jaar lang Miss Holland noemen. De prijs is een reis naar Beiroet en deelname daar aan de Miss Europe verkiezing. Elly stapt in het vliegtuig, met zakgeld van de familie en in de koffer een paar C&A jurkjes, en een schitterende jurk met paisley motieven die Dick Holthaus haar schenkt. Elly wint en wordt overladen met cadeaus. De kersverse Miss Europe kan het amper bevatten, en staat versteld van haar welkomstonthaal op Schiphol waar honderden mensen haar van de vliegtuigtrap zien afdalen in een zwart C&A-tje en een enorme beker.
VERLIEFD OP EEN MODEL Elly’s eerste vriendje, René, maakt vlak voor de Miss Verkiezing de verkering uit. Hij vertrouwt de modellenwereld met ongebruikelijke werktijden en aanstellerige mensen voor geen cent. Het stelletje groeit uit elkaar. “Ben je de mooiste van Europa, en vrijgezel!” Tijdens het uitgaan op het Leidseplein durven alleen oudere mannen op Elly af te stappen. Maar lang alleen blijft ze niet. De liefde van haar leven staat opeens voor haar tijdens een klus in Rotterdam. Frank Brandt, met wie ze op een fotosessie een verliefd stel moet verbeelden, werkt eigenlijk voor het reclamebureau dat de campagne heeft bedacht, bij gebrek aan budget springt hij in. Ze laten elkaar de hele dag niet meer los. De prettige jongen blijkt ook Amsterdammer en brengt zijn aanstaande ‘s avonds naar huis. De bruiloft volgt in 1965. Hoffotograaf Max Koot, geen familie, maakt de foto’s.
LOPEN VOOR FONG LENG De beste zijn in haar vak, dat is Elly’s drijfveer. Ze houdt trends bij, experimenteert met make-up en pruiken, altijd om opdrachtgevers te verrassen. Elly doet reclames voor Philips, campagnes voor het Wol Secretariaat, en veel modeshoots voor de modebladen uit die tijd zoals de Eva en Romance (later Avenue). Haar voorbeelden zijn Sophie van Kleef en Tanja Treibels, modellen die ook shows lopen. Elly, opgeleid als fotomodel, loopt sporadisch shows. Voor haar favoriete couturiers Frank Govers end Fong Leng maakt ze soms een uitzondering. Later legt ze uit dat ze zich als mannequin altijd ongemakkelijk voelde. “Ik had het idee dat ik een actrice was die in de verkeerde acte opkwam, wat doe ik hier?” Het samenwerken met een fotograaf, dat heeft ze altijd heerlijk gevonden. “Iets moois creëren dat trok me.”
HET GROTE GELD Gedurende haar modellencarrière staat Elly altijd nuchter met beide benen op de grond. Zelfs in de jaren zeventig valt ze niet voor de verleiding van bijvoorbeeld cocaïne die rijkelijk rondgaat in de modescene. Financieel loopt het lekker, al verdient ze niet krankzinnig veel, geld investeert ze in make-up en kleding, ook laat ze haar familie meedelen in haar succes. Veel dure dollars verdient ze in Amerika waar ze vanaf 1970 staat ingeschreven bij Wilhelmina Models, opgericht door de Nederlandse Wilhelmina die zelf 27 keer de Vogue siert. Na een half jaar keert ze terug naar Nederland. Spijt dat ze niet in Amerika is blijven werken heeft ze niet. Immers ze had in Nederland een man, en huis. En een kinderwens.
ANGSTIGE TIJDEN Dochter Thalia wordt geboren in 1976. Als de peuter twee is, wordt Elly getroffen door een mysterieuze ziekte, haar ranke figuur zwelt op. Mensen herkenen haar niet meer. Nadat dokters de ziekte van Cushing (een goedaardig gezwel in de hypofyse) vaststellen, volgt een riskante hersenoperatie in Amerika. Elly is vijfendertig, en tot die tijd altijd bezig geweest met schoonheid.“ Nu ervaarde ik de totaal andere kant van het leven dat ik tot die tijd had geleid. Ook moest ik denken aan wat mijn ouders – die toen nog leefden – eerder hadden gemaakt toen mijn broertjes stierven.” Acht jaar later, na een tweede operatie, volgt herstel. Elly’s interesse in het modellenvak is compleet verdwenen. “Afhankelijk zijn van mijn schoonheid stond me tegen, als mensen zeiden ‘wat zie je er goed uit’, werd ik eerder boos dan dat ik het opvatte als compliment. Is dat alles wat telt, dacht ik dan? Er goed uitzien is geen verdienste.” Lachend: “Toen ik dikker was had ik trouwens meer sjans dan als naalddun model, ik was toegankelijk, en mensen durfden me aanspreken.”
Een poos is ze doodongelukkig. Ze kampt met een depressie die een bijwerking is van de medicijnen, en dus gelukkig van voorbijgaande aard. Na haar ziekte geniet Elly van haar dochter. Vanaf het moment dat Thalia naar de middelbare school gaat werkt Elly een dag in de week, vijf jaar lang, in de salon van Frans Molenaar.
DAME DU SALON Halverwege de jaren negentig, leert ze de bevlogen Mart Visser kennen die stage loopt bij Molenaar. “Als deze jongen het niet maakt, dan weet ik het niet meer”, blikt Elly terug. Vanuit Vissers woonhuis aan de Geuzenkade bouwen ze een klantenkring op. In 1996 opent hij zijn salon en stelt de ex-Miss aan als Dame du Salon, een term bedacht door societyreporter Gert-Jan Dröge. De baan is uniek en veelzijdig. Elly maakt afspraken met klanten, informeert waar ze naar op zoek zijn, speelt de informatie door aan Visser, ze bestelt stoffen, bepaalt wie waar zit tijdens een show. Ook is ze aanwezig bij het doorpassen van kleding, en geeft ze veranderingen door aan het atelier. “Ik denk in de geest van Mart, en omdat ik van een afstand naar een ontwerp kijk, zie ik weer andere dingen dan hem.”
Foto: Eline Klein voor Linda
TATOUAGES EN LEREN JACKS Elly Koot privé lijkt in niets op de gesoigneerde Dame du Salon. Zo wordt haar onderrug gesierd door een aanzienlijke Maori-tatoeage die ze laat zetten in 2001. Ze is dol op leer, koestert een lerenjasje met franjes van een halve meter, en is verslaafd aan alles met studs. Stoere motorlaarzen bedekken discreet haar getatoeëerde enkels. “Eigenlijk,” zegt Elly, “ben ik heel aards. Zet me in een tuin, en ik word wild.” Yucca’s, cactussen, bamboe, ze is er gek op. In haar tuin in Landsmeer is ze dame af, en kan flink tekeer gaan met de snoeikettingzaag. Klussen is een andere favoriete bezigheid.
EEUWIG VERBONDEN Elly kijkt terug op leven met stralende hoogtepunten en absolute dieptepunten. Het is stil in huis sinds haar man twee jaar geleden, na een mooi huwelijk van 34 jaar, overlijdt. Ze valt aanvankelijk in een diep gat, maar het gaat goed nu. Zoals ze vaker heeft bewezen; ze is een taaie. Trots is ze op dochter Thalia, die redacteur is bij hey tijdschrift Beau Monde. “Voor mijn zestigste kreeg ik kaartjes van mijn dochter voor een concert van Justin Timberlake. “Ik heb genoten.”
Reageren is niet (meer) mogelijk.