Top menu

François Lesage ( 1929- 2011)

“Wij leveren een toegevoegde waarde, iets speciaals en kostbaars. ‘Het geheim van ons ambacht is dat we uitvinders zijn” François Lesage

In Parijs overleed gisteren François Lesage, fabelachtige ontwerper van borduursels. Hij voerde de afgelopen vijftig jaar opdrachten uit voor de grote couturiers en jong ontwerpers van Elsa Schiaparelli, Cristóbal Balenciaga, Valentino, Yves Saint Laurent, Christian Lacroix, Chanel, Karl Lagerfeld, Dior tot Jason Wu.
Lesage werd 82 jaar. Lesage’s nieuwe artistiek directeur werd deze week benoemd en is Hubert Barrère – Percy Irausquin liep stage bij hem, en volgens mij heeft hij gastles gegeven in Arnhem. (Foto jurk: Vionnet, 1938. Onder: Elsa Schiaparelli, begin jaren veertig)

Couture is synoniem aan Maison Lesage. Het beroemde borduuratelier was tot 1924 bekend onder de naam Michonet (sinds 1868) en tegen het eind van de negentiende eeuw een van de veertig Parijse borduurateliers. Michonet kreeg opdrachten van Napoleon III en later van Charles Frederic Worth, de eerste officiële couturier. Borduursels waren pure luxe en alleen weggelegd voor de rijken.

In 1924 werd het bedrijf over gekocht door Albert Lesage (1888-1949), een voormalig modelist die voordat hij Michonet overnam zijn geluk had beproeft in Amerika.
Lesage kon in de jaren twintig van de twintigste eeuw couturehuizen als Doucet, Paul Poiret, Lanvin en Vionnet tot zijn klantenkring rekenen. Bij Madeleine Vionnet ontmoette Albert zijn toekomstige vrouw Marie-Louise Favot die werkzaam was als dessinontwerper voor Vionnet. Borduursels maakten toen nog onderdeel uit van een ontwerp. Tegenwoordig worden borduursels voor een ontwerp bedacht.
Door de samenwerking met Vionnet werd Lesage een begrip. Je zou kunnen stellen dat hun gezamenlijke inspanningen begin jaren twintig een ‘borduurtijdperk’ markeerden, waarbij Madeleine Vionnet Albert Lesage voortdurend tot innovatie stimuleerde. Voor Vionnet ontwikkelde hij bijvoorbeeld degrade borduursels met kleurverloop. Ook vergde de schuin van draad stofverwerking van Vionnet een specifieke techniek genaamd ‘vermicelle au carré’ – qui permet de conserver a l´etoffe brodee la souplesse du biais. ( 5) Ook werd er geëxperimenteerd met kralen; glasblazers kregen de opdracht om ze ook eens onregelmatig te blazen voor een barok effect. Eind jaren twintig was Albert Lesage’s archief in vijf jaar tijd aangevuld met 1500 nieuwe borduursels.
De beurskrach van 1929, en de sterk vereenvoudigde mode van die tijd met ontwerpen van comfortabele en soepelvallende jersey, maakte abrupt een eind aan Lesage’s bloei. Alle borduurhuizen werden door de crisis zwaar getroffen.
Hoewel Lesage wereldberoemd is om zijn borduursels is het minder bekend dat het huis in de crisistijd ook stoffen bedrukte en sieraden vervaardigde als alternatief voor de in onmin geraakte borduurkunst. Helaas, de in 1929 gelanceerde sieradenlijn werd geen succes.
Na de crisis kwam de couture tot grote bloei. Lesage, en andere borduurhuizen waaronder concurrent Rébe (die later veel voor Dior werkt), borduurden de prachtigste avondmode voor een nieuwe lichting couturiers als Chanel en Elsa Schiaparelli.
Na Madeleine Vionnet, die in 1939 haar afscheidscollectie toont, ging Albert Lesage een hechte samenwerking aan van bijna twintig jaar met Elsa Schiaparelli. De Italiaanse brak begin jaren dertig door in Europa en Amerika met surrealistische collecties die tot stand kwamen in samenwerking met kunstenaars als Salvador Dalí, Jean Cocteau en Picasso. Schiaparelli’s decoratieve mode werd goed verkocht. Zeventien dames droegen op een gala in de Parijse Opera in 1938 hetzelfde met olifanten geborduurde bolerootje uit Schiaparelli’s Circus collectie. (6)
Schiaparelli’s vaak volledig geborduurde ontwerpen met ontelbare kralen vergden vakmanschap op grote hoogte en veel geduld. Tussen de honderd en duizend uur uren besteedden de meisjes van Lesage aan een ontwerp.

Momenteel te zien in Haags Gemeentemuseum is dit ontwerp van Schiaparelli/Jean Cocteau


Dergelijke tijdrovende opdrachten worden nog steeds uitgevoerd door Lesage’s huidige zaakwaarnemer, François Lesage (1929), zoon van Albert en Marie-Louise Lesage die al op zijn achttiende in de voetsporen van zijn ouders trad. Hoewel François het succesvolle Schiaparelli-Lesage tijdperk net niet bewust meemaakte, bleef hij tot begin jaren vijftig Schiaparelli’s ontwerpen uitvoeren, evenals die voor Balmain, Jacques Fath en Balenciaga.
In Amerika, waar François in 1948 in Los Angeles een filiaal opende onder de naam ‘Lesage Sunset Boulevard’, zijn Schiaparelli’s geborduurde ontwerpen bijzonder in trek bij Edith Head en Adrian – befaamde kostuumontwerpers van de Hollywood filmstudio’s. Francois Lesage werkte nauw met zijn nieuwe opdrachtgevers samen “Je savais exactement placer, la ou il faut, la broderie sur Marlene Dietrich.”(7)
In 1949 keerde François – genoodzaakt door de onverwachte dood van zijn vader – terug naar zijn vaderland waar hij de familiezaak L’Atelier Lesage et Cie voortzette. Een nieuwe generatie klanten waaronder Jean-Louis Scherrer en Givenchy diende zich aan. Maar Yves Saint Laurent wordt na Vionnet en Schiaparelli Lesage’s nieuwe paradepaardje. Voor de kunstminnende Saint Laurent voerde Lesage vele kunstenaars hommages (Matisse, Picassa, Braque) in borduursteken uit. Een van Saint Laurents topstukken, het beroemde jasje bedekt met de irissen van Van Gogh werd in 1988 geborduurd door Lesage. Het jasje met blauw en groen bloemenpatroon kostte zevenhonderd uur handwerk om het te maken. Elf haute couture klanten bestelden destijds de “Irissen”, wat destijds bekend stond als het allerduurste jasje. De Libanese couture verzamelaar Mouna Ayoub exposeerde haar exemplaar plus zo’n vijftig van haar andere couturestukken in 1999 in het Musée de la Mode in Marseille. Voor de opening van “Mouna Ayoub, Parcours d’une Collectionneuse” nodigde Ayoub ook de leidinggevende uit van de couture-ateliers waaronder Francois Lesage en verenleverancier Andre Lemarié. “ Ik houd van de premières (chefs atelier). Als verzamelaar ben ik niet geïnteresseerd in oude stukken, het gaat mij om het menselijk contact.”

Na zo’n veertig jaar met winst te hebben gedraaid sloeg in 1992 de crisis toe in de couture, dus ook bij Lesage. Dankzij de aanzienlijke opgebouwde financiële reserves bleef het bedrijf overeind. Wel sloot in 1993 de mooie deur van Lesages zaak ‘Accessoires’ aan het chique Place Vendôme, waar eerder Elsa Schiaparelli’s boutique gevestigd was, en waar Lesage sinds een paar jaar luxe geborduurde accessoires van ontwerper Gérard Trémolet verkocht.
Sinds de overname van Lesage door Chanel in 2002 is er niets veranderd op nummer 13 van de rue de la Grange Batelière. Kamers puilen uit met genummerde dozen die zo’n 60.000 stalen herbergen. Honderden lades zitten vol met tientallen tonnen aan kralen, pailletten en draad in elke denkbare tint. Al even indrukwekkend is het aantal stalen – ruim 35.000 – geordend op naam van de ontwerper, jaartal en de aantekening of ze zijn uitgevoerd. Van deze grote schat aan inspiratie wordt volgens François Lesage door ontwerpers nog maar zelden gebruik gemaakt: “Bezochten ontwerpers vroeger nog zelf de ateliers om onze ideeën te bekijken en tot een compromis te komen, tegenwoordig komen assistenten langs met hun ideeën die wij moeten uitvoeren. De gedachtewisseling is weg en de band en dus het contact met de ontwerpers ook.” (8)
In 1990 zette François Lesage zijn eigen borduurschool op l’ Ecole de broderie d’art, waarmee hij cursisten uit de hele wereld trekt. De Nederlandse Desiree Hammen studeerde er recentelijk.

Georgette Koning
Eerder gepubliceerd in Haute Couture, Voici Paris@

Noot 1: website Lemarié.
Noot 2 : Le Monde, 28/9. Florence Evin, 2009.
Noot 3: Didier Grumbach – voorzitter Fédération Française de la Couture, du Prêt à Porter des Couturiers et des Créateurs de Mode – tegen de auteur.
Noot 4 : Costume Jewelry for Haute Couture, Florence Müller, 2005.
Noot 5 : Madeleine Vionnet. Pamela Golbin, Rizzoli, 2009
Noot 6: Hommage à Schiaparelli. Guillaume Garnier. 1984.
Noot 7 :Le Monde, 28/9. Florence Evin, 2009.
Noot 8: Weekend Knack, 2004, Ann Coseyn.

Gerelateerde Artikelen:


, , , , ,

Reageren is niet (meer) mogelijk.