Yves glimlacht, Yves kijkt over zijn bril, Yves heeft zijn handen op zijn rug, Yves houdt zijn
hoofd een beetje scheef, Yves kijkt omhoog. Op alle foto’s zit Yves Saint
Laurent naakt op een paar leren kussens. De foto’s uit 1971 komen uit een
fotoshoot voor Rive Gauche, Saint Laurents eerste eau de toilette voor mannen. Op de versie die de advertentie
haalde kijkt hij wat triest maar serieus de lens in. Een spotlight projecteert
een aureool van licht achter hem.
De niet eerder vertoonde foto’s hangen op de tentoonstelling Yves Saint Laurent au Petit Palais en illustreren de halfgoddelijke
status van de ontwerper anderhalf jaar na zijn dood. Hij is in Frankrijk aanweziger dan ooit, niet alleen met dit
omvangrijke retrospectief, maar ook door publicaties die aan de lopende band
verschijnen: biografieën, fotoboeken, en zelfs een YSL kleurboek. Het toppunt
is Yves Saint Laurent l’oeuvre intégral,
vier reusachtige cassettes met schetsen van al zijn 81 couturecollecties (prijs
2100 euro). Binnenkort in de bioscoop: L’Amour
fou, over de verhouding van de ontwerper met Pierre Bergé. Van Bergé, die
Saint Laurent sinds 1958 kende, enkele jaren een relatie met hem had en altijd
zijn zakelijk manager bleef, verscheen bovendien recent het persoonlijke boek Lettres à Yves.
Met ruim driehonderd ontwerpen verspreid over vijftien zalen is het een brede, maar ook
een zeer persoonlijke tentoonstelling geworden. Intiem is de reconstructie van
Saint Laurents atelier. Wie dacht dat zijn werktafel een luxe bureau in een
boudoir zou zijn, vergist zich. De couturier tekende aan een door twee schragen
gedragen plank vol persoonlijke snuisterijen. Aan de muur erachter hangt een
mooie foto van Christian Dior, de ontwerper waar hij zijn carrière begon. Toen
Dior in 1957 plotseling overleed moest de 21-jarige Yves diens wereldberoemde
couturehuis voortzetten. Uit zijn
Dior-jaren (tot 1960) wordt een ijkpunt uit de modegeschiedenis geëxposeerd; de
van boven smalle tot over de knie breed uiteenlopende trapeze-lijn.
Vanaf 1962 heeft
Saint Laurent zijn eigen couturehuis, en bevrijdt hij de jonge vrouwen uit hun
keurslijf met het mannelijke broekpak. In het Petit Palais wordt het uitgelicht
samen met andere topontwerpen als Le Saharienne, de kakikleurige overgooier met
vetersluiting waarin het legendarische model Veruschka wulps poseerde.
Yves Saint Laurent
besefte als geen ander de mentaliteitsverandering van vrouwen in de
jaren
zestig. Hij had een nauwe band met een reeks muses, van wie Catherine
Deneuve
de bekendste is. Hij kleedde haar voor de filmklassieker Belle
de Jour (1967) van Luis Buñuel en ze schitterde op zijn
afscheidsdefilé in het Centre Pompidou in 2002. Een intieme opstelling
in het
Petit Palais wekt de indruk alsof je binnenstapt in de ruimbemeten
inloopkast
van de Franse actrice. Met perfecte en simpele ontwerpen benadrukt Saint
Laurent de harde erotische glamour van Deneuve.
Een volgende grote
zaal getiteld Le dernier Bal is een
grote rode showbizztrap waarop vijftig avondjurken staan. Kleurrijk,
strak,
wijd, van tule, van zijde, rijk geborduurd en soms protserig, uit YSL’s
zwakke
jaren negentig. Daarnaast, in de schaduw tegen een zwarte muur staan
drie rijen
hoog een stuk of veertig zwarte smokings, varianten op zijn
revolutionaire
vrouwensmoking Le smoking uit 1966.
Het hoogtepunt van
de expositie – en in YSL’s oeuvre – is de kleding in de halfronde zaal
genaamd Dans le mirroir de l’art. Blauwe poppen
dragen op Afrikaanse kunst geïnspireerde mini-jurkjes met open
kralenpatroon en
boven alles uit torent een vrouw met een metershoge ranke
haarconstructie en
twee forse puntborsten. Het zijn ontwerpen uit de jaren zestig, toen
mode nog
kon shockeren en Saint Laurent de toon aan gaf. In een hoek van de zaal
staat
zijn grafische Mondriaan-jurk ingetogen bescheiden te zijn tussen veel
explosievere odes aan schilders als Picasso, Matisse en Van Gogh.
Yves Saint Laurent au Petit Palais is een halve eeuw
perfectie, vrouwelijkheid
en vrijheid. De tentoonstelling is een volledige inventarisatie van zijn
veelzijdigheid. Als analyse van zijn oeuvre is het echter nog maar een
eerste
aanzet – maar wat een heerlijke aanzet.
Gepubliceerd in NRC
Handelsblad op 26 maart 2010
Yves Saint Laurent au Petit Palais. Tot
29 augustus. Petit Palais, Avenue Winston –Churchill, Parijs. Inl: www.petitpalais.paris.fr
Reageren is niet (meer) mogelijk.