Ze kijkt zwoel in de camera, draagt een tuniekjurkje met sterpatroon. Verderop hangt een zwart-wit top met een dessin van driehoeken en strepen. Zulke ontwerpen met sterke grafische vlakverdeling zijn typerend voor Spijkers en Spijkers. Ze zijn in Arnhem te zien op de expositie The Mirror has two faces, een terugblik op tien Spijkers en Spijkers.
Een jaar na hun Masteropleiding presenteerden de tweelingzussen Truus en Riet Spijkers (1970, Hardenberg) in 2001 in Parijs hun eerste collectie. Net als de ruim twintig collecties die zullen volgen, is hun debuut gebaseerd op de gulden snede, een ook door schilders gebruikte vlakverdeling, die leidt tot de ideale vorm, volgens de zussen ook in de mode. Dat wiskundige uitgangspunt levert uitbundige ontwerpen op, een top uit de eerste collectie, met als basisvorm een cirkel die met sierlijk geschulpte randen en ingeperste vouwen lijkt op een bloem.
Een kunstwerk is een satijnen jurk uit 2006, met op borsthoogte twee decoratieve papagaaien waarin de coupe – die zorgt dat de jurk het lichaam mooi volgt – is verwerkt volgens de stelregel uit de jaren twintig form follows function. Details moesten altijd functioneel zijn, een sluiting was tevens versiering. Spijkers en Spijkers fascinatie voor de jaren twintig blijkt ook uit filmpjes van muzes uit die periode die als inspiratie dienden, zoals actrice Louise Brooks en schrijfster Dorothy Parker.
Spetterend is de opstelling van vijf frisse jurkjes uit 2009 geïnspireerd op de kleurrijke ontwerpstijl van het Italiaanse ontwerperscollectief Memphis dat in de jaren tachtig beroemd werd met grillig meubilair. De boekenkast Carlton van designer Ettore Sottsass (bruikleen Groninger Museum) prijkt in Arnhem feestelijk tussen speelse jurkjes met opgenaaide geometrische vormen op een transparante stof en ontwerpen in felle kleuren die ook Carlton sieren.
Tentoonstellingsinrichter Maarten Spruyt borduurde in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem voort op Spijkers en Spijkers’ zoektocht naar de perfecte vorm. In de zeshoekige tentoonstellingszaal bedacht hij een ronde ruimte, met daarom heen zes kleinere, samen worden er zo’n vijfenveertig ontwerpen getoond. Een keuze maken – uit twintig collecties – moet vreselijk moeilijk zijn geweest.
Tien ontwerpen uit Flawless, Spijkers en Spijkers’ meest uitbundige collectie (2009) staan in de centrale ronde zaal waarvan de wanden zijn bedekt met een schervenpatroon van spiegels. De bezoeker ziet zichzelf in de spiegels omringd door opzichtige vleeskleurige jurken met een overvloed aan frivole ruches. De Flawless collectie verwijst naar opgelegde schoonheid en het gedwongen streven naar perfectie.
Nadeel van de expositie is dat het verhaal achter de collecties zo goed gepresenteerd wordt dat de kleding zijn spanning verliest. Het werkt alleen goed als het idee achter ene collectie zo sterk is als bijvoorbeeld bij Memphis. Zodra de context van een collectie vager is, wordt het een tableautje waarin ingenieus gemaakte jurkjes figureren. Mooi, maar soms saai. Spijkers en Spijkers hebben in het museum, iets meer ruimte nodig zodat je er zelf je fantasie op los kan laten. Zoals bij de jurkjes met bondage-elementen, zwarte banden die zorgen voor een onderverdeling in strenge vlakken. Ja, dat zou wel eens een statement over de positie van de vrouw kunnen zijn.
The Mirror has Two Faces. Museum voor Moderne Kunst Arnhem. Utrechtseweg 87, Arnhem. www.mmkarnhem.nl. Open: di-vrij 10-17 uur, za-zo 11-17 uur.
Eerder gepubliceerd in NRC Handelsblad
Reageren is niet (meer) mogelijk.