Top menu

Blue jeans: Loflied op spijkergoed in Centraal Museum Utrecht

“Hé, dat riempje zit ook op mijn broek, kijk.” In een gang van het Centraal Museum Utrecht, onderweg naar de tentoonstelling ‘Blue jeans’, passeert een bezoekster de vitrines met de ‘denim dictonary’, een korte introductie in het fenomeen jeans. De vrouw toont haar derrière – inderdaad met riempje – aan haar vriendinnen. Jeans leeft, dat is duidelijk. En dan is de tentoonstelling nog niet eens echt begonnen

De expositie opent met een schilderij uit de late 17e eeuw van een anonieme Noord-Italiaanse meester, ‘The Master of the Blue Jeans’, die een vrouw schilderde in lange blauwe rok met van die typisch wit versleten plekken. Het bewijst dat denimachtige stoffen meer dan drie eeuwen geleden al gedragen werden. Verderop ligt in een vitrine een hoopje blauwige rafels met klinknagels uit circa 1873, overblijfsels van een Levi Strauss jeans – vermoedelijk dan, want Levi Strauss en zijn partner Jacob Davis hadden dat jaar patent gevraagd op klinknagels ter versteviging van kwetsbare punten.

Poëtischer is een plafondhoge foto-installatie van de Amsterdamse kunstenaars Freudenthal/Verhagen met een paardrijdster in een lange trenchcoat van denim (zie foto). Het bovenlijfje is nauwsluitend, de geplooide onderkant golft driedimensionaal de fotolijst uit en raakt bijna de museumvloer. ‘Horse and Rider’ legt een link naar de geschiedenis toen jeans in het Wilde Westen als werkkleding werd gedragen. De geplooide rok toont de veelzijdigheid van de stof en hoe stijlvol en modieus jeans kan zijn.

Voorbeelden van alledaagse jeans en soms schitterende couture – vooral de jurk van Jan Taminiau  – staan her en der op de expositie op poppen. Mooi opgesteld, goed gekozen. Maar de expositie is niet alleen maar een loflied op de spijkerbroek. Ook de donkere kant van het blauwe goed krijgt aandacht, want het is een milieubelastende stof.  Dat wordt goed weergegeven door Lu Guang die in 2010 voor Greenpeace in de Chinese provincie Guangdong foto’s maakte van blauw gekleurde rivieren en fabrieksarbeiders in smerige, stoffige ruimten zonder mondbescherming.

Op ‘Blue jeans’ staan veel commerciële bruiklenen, want veel spijkergoed blijkt er niet in de Nederlandse museale modeverzamelingen te zitten. Goed vertegenwoordig is het succesvolle Nederlandse G-star met onder andere de vermakelijk Flywoodserie, vijf spijkerbroeken met sterk geprononceerde kruizen geïnspireerd op de aandachttrekkende middeleeuwse ‘braguette’ waarbij met een forse bolling mannelijkheid werd getoond.

‘Blue jeans’ is een interessante tentoonstelling over iets waar iedereen een band mee heeft. Kijk maar even naar je benen. Over de achtergrond en historie van jeans kom je in Utrecht veel te weten. Maar waar de expositie wat meer aandacht aan had kunnen besteden, afgezien van de bijzondere installaties van Freudenthal/ Verhagen, is verbeelding. Natuurlijk zit er creativiteit in de ontwerpen van Vivienne Westwood en Lanvin. Maar vooral in een museum mis je een sterkere link met bestaande kunst.

Het artistieke aspect niet benadrukken kan een bewuste keuze zijn, maar de sexy lading van de spijkerbroek in film, popcultuur en reclame bijna doodzwijgen is echt heel jammer. Er hangt een advertentie van een paar billen met daarop getekend de kontzak van een Levi’s, maar veel meer heeft de tentoonstelling niet te bieden. Terwijl zeker sinds de jaren tachtig en negentig seks bijna een cliché is in jeansreclames.

Meer ruimte voor de popcultuur en bewegend beeld had ‘Blue jeans’ aantrekkelijker en vollediger gemaakt – denk maar aan James Dean, Elvis en Monroe in hun spijkerbroek. Of aan het reclamefilmpje ‘Laundrette’ uit 1985 waarin een knappe jongen in een wasserette zijn Levi’s uittrekt en in de wastrommel gooit, begluurd door opgewonden meisjes. Dat maakt meteen duidelijk waar het bij een populair product als jeans omdraait: sex sells. Ook in een museum.

Vandaag in Het Parool

Blue jeans. Centraal Museum Utrecht, t/m 10 maart 2013, di-zo 11-17 uur.

www.centraalmuseum.nl

Gerelateerde Artikelen:


, , ,

Trackbacks / Pingbacks

  1. Blue Jeans – BE INSPIRED BY FASHION - 3 december 2012

    […] in Utrecht staat plotsklaps ‘denim’ volop in de belangstelling van de pers. Niet alleen mode journalisten laten hun licht op deze klassieker schijnen, zelfs een krant als het Financieele Dagblad wijdt er […]