Ari Versluis voelt zich als een ridder in zijn spierwitte strakke Fred Perry polo, of nee, verbetert hij zichzelf: een Griekse Olympische sportheld. “Dat komt door de laurierkrans hè, die zit links, op je hart.”
Vandaag in nrc.next. Door Georgette Koning
Versluis (50) is fotograaf, samen met Ellie Uyttenbroek classificeerden ze de afgelopen zestien jaar 136 identiteiten voor hun Exactitudes-boeken: van kale gabbers in Australian trainingspakken, jonge activisten in slogan-T-shirts tot skinheads in Perry Polo’s.
Fred Perry (1909-1995) was een arbeiderskind dat het bracht tot Olympisch tenniskampioen. Na zijn carrière ging hij zweetbandjes en in 1952 shirts maken. Zijn witte tennispolo werd zeer gewild bij sportmensen. Eind jaren vijftig combineerden Britse mods ze met een parka, iets later gingen jeugdige skinheads uit de arbeidersklasse – die toen nog niet rechtsradicaal waren – de polo’s dragen. Ook andere subculturen voegden Fred Perry toe aan hun garderobe, net als begin jaren tachtig de gayskins.
Afgelopen zomer, werd Versluis in zijn stad Rotterdam gegroet door een Marokkaan die net als een Perry Polo droeg. Toen ze elkaar kruisten maakte de Marokkaan het moslimgroetgebaar, en sloeg daarbij met zijn vuist op de laurierkrans. “Is dat niet een mooi gegeven voor een reclamespotje?” lacht Versluis.
Als Richard Martin, hoofd marketing van Fred Perry het voorval hoort, moet ook hij lachen. Nee, dat ook Rotterdamse Marokkanen het Britse merk omarmen, dat wist hij nog niet. Interessant, maar verbaast is hij niet. “Er is geen merk met zo’n grote en gevarieerde fanbase”, zegt Martin.
Dat merkt ook het personeel in de winkel van Fred Perry in Amsterdam. Ze signaleren een breed scala aan liefhebbers: popbands als Moke en Direct, fotograaf Erwin Olaf, schrijver Ronald Giphart, TV Kok Caspar Burgi, en zelfs superkakker Jort Kelder, allemaal dragen ze de polo met de streepjeskraag.
Ari Versluis ontdekte zijn favoriete polomerk eind jaren zeventig tijdens het stappen in de Londense gayscene. Daar zag hij het kleedgedrag omdraaien van heel nichterig queenie naar stoer met zware zwarte Dr.Martens boots, een strakke jeans, en dus de Perry-polo met korte mouw en lauwerkransje. “Wow, dacht ik, wat een powerfull kledingstuk.”
Volgens Verluis voelen zoveel verschillende mensen uit verschillende subculturen zich aangetrokken tot de polo omdat het shirt door tegendraadse groeperingen als skinheads een echo van rebellie in zich heeft. Richard Martin van Fred Perry zegt dat hij altijd moet lachen als hij zowel de traditionele conservatieve skinhead en de traditionele gay in de masculiene look ziet lopen: “Ze zien er hetzelfde uit, er is geen verschil!” Dat ook skins zich er in hullen is een probleem voor het label. Het de laatste tijd vrij stil rond de kale radicalen, maar als dat weer verandert, dan kan Fred Perry volgens Martin niets anders doen dan het negeren. “Zodra je gaat reageren op iets wat in essentie maar een heel klein groepje is, dan blazen de media het enorm op.”
Als bedrijf herinnert Fred Perry er graag aan dat zonder de zwarte muziekcultuur met soul en ska van de West-Indiërs we dit gesprek over Fred Perry nooit gehad zouden hebben. “Want het waren de originele skinheads uit de arbeidersklasse die samen dansten met, én op de muziek van de zwarte jeugd. Fred Perry en zwarte muziek zijn echt ineengestrengeld.”
Wat Ari Verluis ervan vindt dat rechtsradicalen ‘zijn’ polo dragen? “Ik denk dat we het allemaal niet zo serieus moeten nemen. De gedachtegang achter de skinhead-ideologie was destijds het spelen met Britse merken uit de arbeidersklasse. Ze deden het zelfde met jeans van Levi´s, jassen van Crombie en shirts van Everlast. In dat rijtje hoort ook Fred Perry. Ik snap dat de populariteit onder skinheads de meningen over Fred Perry verdeelt, maar ik heb het in elk geval in Nederland nooit als een probleem gezien. In onze fotostudio hebben Ellie en ik heel veel skinheads over de vloer gehad, ik zag het als jeugdig provoceren, en eigenlijk te stylisch om gevaarlijk te zijn.”
Richard Martin denkt dat mensen, bewust of onbewust, het merk kopen vanwege het het gevoel dat je net anders bent. “Dat is in het verleden ook altijd belangrijk geweest met al die subculturen die steeds andere paden in sloegen.”
KADER
Het kan imagoproblemen opleveren als een bepaalde subcultuur opeens aan de haal gaat met je label. Afgelopen augustus werd Adidas onbedoeld geassocieerd met criminaliteit tijdens de rellen in Londen. Televisie en kranten lieten zien dat een groot deel van de relschoppers een voorliefde had voor het sportmerk. Gelukkig voor Adidas sprongen de media er niet bovenop. En Adidas liet het ook stilletjes passeren. Dat is verstandig, vindt Arie Verluis: “Laat die groeperingen er gewoon mee spelen, daarna komt er wel weer wat anders.”
In 2004 had het klassieke Burberry even een probleem toen Britse hooligans het gingen dragen. Burberry haalde enkele items zoals de baseballcap uit de handel. Zes jaar geleden, na een knokpartij waarbij allochtonen in Karl Kani betrokken waren, raakte het hiphopmerk in opspraak, en weigerde in Delfzijl een discotheek Karl Kani-dragers. De Nederlandse importeur overwoog een rechtszaak, maar er gebeurde niets. En dan is er de opgeklopte Lonsdale-kwestie met een school in Landgraaf die het merk in 2003 verbood omdat het zou refereren aan rechts-radicale ideeën. Terwijl in Engeland het merk helemaal geen neonazi-bijsmaak heeft.
Toen het Britse Ben Sherman ruim tien jaar geleden zag dat het merk opgepikt werd door skinheads nam het maatregelen en stopte met leveringen aan bepaalde winkels en haalde bepaalde artikelen uit de collectie die populair waren bij rechtse skins.
Ook Fred Perry zit de laatste jaren boven op de distributie. Dat werpt zijn vruchten af. Het merk heeft zich de afgelopen een stapje hoger gepositioneerd met een duurdere premiumcollectie. Dat de spullen niet te koop zijn op elke hoek, voegt waarde toe aan het product.
Reageren is niet (meer) mogelijk.