Ik was er niet bij tijdens de modeshows van vorige week in New York – of dankzij live.streams eigenlijk wel – maar het woord minimalisme moet tijdens de Amerikaanse modeweek vaak gevallen zijn. Er werd in elk geval over geschreven: “The 90s are back!”, blogde Cathy Horyn van The New York Times, doelend op eenvoudige vormen, sober stoffengebruik en het vele wit in de zomercollecties voor 2011.
Maakt dit nieuwe minimalistische modebeeld een kans? We zagen het al een poosje bij Calvin Klein en nu ook bij Narciso Rodriguez en bij rijzende ster Alexander Wang die volgens Vogue.com wel een beetje te letterlijk had geciteerd uit het oeuvre van Helmut Lang, de ontwerper die ruim twintig jaar geleden met Jil Sander de koning van het minimalisme was.
Helmut Langs label bestaat nog, en met een minimalistische modegolf op komst kopen toonaangevende modezaken zijn ontwerpen weer in. Omdat de mode-industrie nooit wedt op één trend, hangt Lang tussen de vrouwelijk gedrapeerde ontwerpen van Lanvin en de ingetogen luxe van Chloé.
In een tijd waarin de glamour mode hoogtij viert is minimalisme in ieder geval lekker tegendraads. Het huidige modebeeld wordt vooral beïnvloed door voetbalvrouwen op hun eeuwige stiletto’s en vleesjurken dragende popsterren. Minimalisme is ook een prima tegengif in een tijd waarin de ontwerpers in spe worden opgevoed met televisietalentenjachten als Project Catwalk waarin het gaat om holle ideetjes en spektakel.
“Kleding wordt ontworpen om te zien bij flitslicht”, schreef Anne Hollander in haar klassieke studie Seeing through clothes (1975). De kunsthistorica doelde op de opkomst van de fotografie in de twintigste eeuw die ontwerpers en vrouwen bewustmaakte van het belang van een zo aantrekkelijk mogelijk plaatje. Weer later, vanaf de jaren dertig, toonden prachtige Hollywood filmproducties de flamboyante filmsterrenmode in beweging. Dankzij deze ontwikkelingen ontstond de mooiste en nog altijd onovertroffen glamourcouture van de jaren vijftig. Nu alweer tien jaar is die stijl vooral dankzij de rode lopers weer helemaal terug. Maar zonder het genie van vijftig jaar geleden. Waar we nu naar moeten kijken is een overschot aan simpelweg mooie jurkjes.
“Ik geloof niet dat mode zichzelf geleidelijk ontwikkelt”, zei ontwerper Helmut Lang in de jaren negentig. “Er zit altijd een radicale sociale verandering achter.”
Veranderingen genoeg in onze tijd, maar kan het de glamourisering stoppen? Kredietciris, terrorisme, verrechtsing, klimaat- en milieuproblematiek: wordt het niet tijd voor wat minder satijn en wat meer verantwoordelijkheid? De straatmode protesteerde voor het laatst met vuige punk en wist zo de modeontwerpers eind jaren zeventig weer in het gareel te krijgen. Als mode de eeuwige terugkeer is van het nieuwe, mogen we de hoop niet opgeven. Het minimalisme op de Amerikaanse catwalks kan het begin zijn van een nieuwe ingetogen antimode.
Ook in Londen, waar de modeshows deze week waren, is verzet tegen glamour. Op de studentenshow Fashion East kwam bijvoorbeeld een heerlijk anti-statement voorbij: gerafelde voddenlook op Birkenstocks. Al is dat dan weer het andere uiterste.
Eerder gepubliceerd in NRC Handelsblad
Reageren is niet (meer) mogelijk.