Vorige week overleed de Rotterdamse couturier Carl Gellings die werkte onder de naam Cargelli. In 2010 pakte het Rotterdamse Schielandshuis uit met de totaal onbekende Cargelli. Lees hieronder meer over zijn stijl en een grote Cargelli expositie.
“Pucci, Gucci, Capucci – in dat rijtje Italiaanse ontwerpers pas ik ook”, moet Carl Gellings na zijn afstuderen in 1952 aan de Rotterdamse kunstacademie hebben gedacht, en noemt zich voortaan Cargelli. Hij begint een atelier op zijn zolderkamer en opent iets later boutique Casa di Mode.
Naast de kleding voor steeds meer Rotterdamse modebewuste vrouwen, ontwerpt hij kostuums voor de toneelgroep de Rotterdamse Comedie en bedrijfskleding voor onder andere benzinebedrijf Esso en de Euromast. Ook de eerste generatie televisiesterren draagt in de jaren vijftig zijn kleding, zoals Karin Kraaykamp die afgelopen zondag de tentoonstelling opende.
Ondanks de televisie is Cargelli altijd een locale beroemdheid gebleven. In de landelijke pers moest hij het afleggen tegen Amsterdamse tijdgenoten als Max Heymans. Toch was Cargelli bijzonder productief met ieder jaar vier shows – bij elkaar meer dan tienduizend creaties – waarvan het Schielandshuis ruim vijftig worden geëxposeerd.
Volgens Sjouk Hoitsma, modeconservator van historische museum het Schielandshuis, is de aanleiding voor het Cargelli retrospectief het erg magere lemma over hem in het boek Mode in Nederland uit 2006. Zonde, vond ze, want Gellings die in maart tachtig wordt, beschikt over een uitgebreid archief en is met zo’n driehonderd ontwerpen plus documentatiemateriaal goed vertegenwoordigd in verschillende museale kostuumcollecties.
De expositie Cargelli, Rotterdamse couture is verdeeld over vier zalen en opent met een traditioneel tableau van zo’n vijftien kledingstukken op poppen. Digitale beeldschermpjes met ontwerpschetsen en foto’s waarop te zien is hoe, en door wie de geëxposeerde kleding is gedragen, wekken de ontwerpen tot leven. Het oudste ontwerp komt uit 1952 en is een dromerige baljurk met een strapless kanten bovenlijfje en een lange rok van een wolk tule. In de brede selectie van zomerse jurkjes, jasjes, cocktail- en avondtoiletten valt nog geen typerende Cargelli stijl te ontdekken, of het moeten details zijn zoals buitensporig grote knopen of op onverwachte plaats opgenaaide bloemetjes. Overheersend is het New Look silhouet van Christian Dior uit 1947 met het accent op de taille en breed uitwaaierende rokken.
Na twee zalen wordt Cargelli’s talent duidelijk: hij zag op straat waar het naar toe ging met de mode. Halverwege de roerige modejaren zestig, begin zeventig maakte de Rotterdammer alle karakteristieke ontwerpen uit die tijd: mini, midi en maxi-rokken en jurken, cape-achtige jassen, tunieken en hotpants en dat alles uitgevoerd in aparte stoffen, felle kleuren en psychedelische dessins. Cargelli zat strak op de tijdsgeest, maar een overtuigende eigen stijl heeft hij nooit ontwikkeld. Vermoedelijk zijn dat, samen met de stijgende loonkosten en de groeiende vraag naar meer betaalbare hippe kleding, de redenen waarom hij in 1974 op 44-jarige leeftijd zijn salon moet sluiten. “Van de tachtig getoonde modellen, verkocht ik er zestien”, zegt hij in een van de vele krantenknipsels op de expositie. Daarna ging hij lesgeven op de kunstacademie. Later verhuisde Carl Gellings naar de Franse Dordogne, waar hij nu nog steeds kleding voor zijn vrouw ontwerpt.
Om Cargelli’s ontwerpen in een historische context te plaatsen zijn twee van zijn creaties omringd door ontwerpen van tijdgenoten als Dick Holthaus, Ferry Offermans, Cees Terleth en de mediagenieke Max Heymans. De opstelling, op zich een goed idee, bewijst helaas vooral dat Nederland in de jaren vijftig en zestig als modeland weinig voorstelde en grossierde in kopieën uit het buitenland. Een markt was hier zeker voor, en het kopiëren gebeurde vaak op een hoog niveau en met fantasie.
Toch zal de bezoeker zich in het Schielandshuis geen seconde vervelen. Cargelli, Rotterdamse couture schetst aan de hand van mode-illustraties, interviews, meters opengeslagen plakboeken vol stofstalen, schetsen en recensies een helder tijdsdocument. Juist door niet in te zoomen op een bekende modester maar op al het moois dat Cargelli bewaarde over zijn carrière gaat de mode veel meer leven.
Eerder geplaatst in NRC Handelsblad
Reageren is niet (meer) mogelijk.