In het vijfde seizoen van Downton Abbey zijn de vrolijke modejaren twintig definitief aan gebroken. Het is 1924: kort haar, veel diademen, flirterige charleston-jurkjes. Wen er maar aan.
Downton Abbey is de kroniek van de levens van de aristocratische familie Crawley en hun personeel, met ingrediënten als geldzorgen, liefde, overspel, dood en klassenverschil. Maar laten we eerlijk zijn, het gaat ook om wat de lords en ladies dragen. Stiekem zijn er mensen voor wie de jurken de echte reden zijn om verslaafd te raken aan de avonturen van Lady Rose, Lady Edith en Lady Mary.
Kleding is voor het tijdsbeeld erg belangrijk. Downton Abbey heet niet voor niets een “kostuumserie”. In de vijfde reeks is het jaar 1924 aangebroken. Vergeten zijn de oorlogsjaren en de ingrijpende de gevolgen die dat had voor diverse personages.
Wat Downton Abbey ook is, naast een heerlijke soap over de betere én lagere kringen, is een cursus twintigste-eeuwse modehistorie. Langzaam zag je de afgelopen seizoenen het korset uit het modebeeld verdwijnen, de lage V-hals in de plaats komen van preuts hooggesloten kragen en de rokzomen omhoog kruipen.
En het mooiste moet nog komen. Want als in de jaren twintig de economie opleeft, begint één van de meest vrolijke periodes uit de moderne geschiedenis: de roaring twenties. Het is in Berlijn, Parijs en zeker ook Londen tijd om te feesten: cocktails, opwindende muziek, een wilde dansstijl, nieuwe modes, nieuwe drugs, en vrouwen die beroemd zijn omdat ze nou eenmaal bekend zijn – het lijkt onze eigen tijd wel.
Heerlijk om via de spiegel van Downton Abbey ook een beetje naar ons zelf te kijken. Het maakt de serie alleen maar aantrekkelijker en we vergeten even dat het in 1924 nog maar vijf jaar duurt voor het grote kapitalistische kaartenhuis zal instorten. Maar eerst: let’s party!
Zijn in 1924 de dames in Downton Abbey werkelijk vooruitstrevend in hun kleedgedrag? Douairière Violet Crawley, de moeder van Robert de Earl of Grantham en grootmoeder van Sybil, Edith en Mary, blijft ook in het vijfde seizoen trouw aan haar beknellende belle-époque-silhouet met accent op de taille, en haar veilige lange rokken. Weelderige voorbeelden van de jurken die Violet in de serie draagt, zijn nog tot eind maart te zien op de tentoonstelling Romantische Mode in Gemeentemuseum Den Haag.
De jongere generatie van Downton Abbey is stukken modieuzer dan hun grootmoeder, maar internationaal gezien niet bepaald trendsettend. Of ze op het platteland de Britse Vogue lezen en of dat het gloednieuwe Franse blad Le Style Parisien op hun kasteel in Yorkshire wordt bezorgd, valt dan ook te betwijfelen.
De lijzige, tailleloze jurkjes die Lady Mary en haar zussen in 1924 dragen zijn een trend die is gezet door Paul Poiret (1879-1944). Het is deze Franse couturier, en niet Coco Chanel(1883-1971) zoals vaak wordt geschreven, die de vrouw vanaf 1910 bevrijdt van het korset. In deel twee van serie vijf draagt Lady Rose trouwens een gouden charleston-jurkje met abstract rozendessin, ook een idee van Poiret.
De grote verdienste van Chanel is dat zij in de jaren twintig eenvoud, en functionaliteit in de mode brengt door zware stoffen als fluweel te vervangen door soepel breigoed. Eenvoudig zijn de luchtige V-hals hemdjurkjes (flapper: vernoemd naar de losbandige en eigenzinnige kortharige flappergirls uit de jaren twintig) die Lady Mary en zus Rose zo elegant staan. Ze combineren de jurkjes met een tot de navelreikende parelketting (sautoir) en pothoed (cloche) waarvan de rand tot de ogen reikt. Het stikt van de scènes waarin alle ladies, inclusief hun moeder Cora, de gravin van Grantham, zo’n ketting dragen.
Het meest betoverende dat de dames in de serie dragen is het diadeem. In trendsettend Parijs zijn ‘tiara-evenings’ waar vrouwen flaneren met kostbare exemplaren van Cartier, in krullerige stijl, geïnspireerd op hof van Versailles. De dames van Downton Abbey dragen diademen van beduidend minder karaten. Want van werkelijke verfijning en overdadige luxe is geen sprake in deze serie. Wat dat betreft is het uitkijken naar seizoen drie van die andere kostuumserie, The Selfridges, met meer kleurrijke personages, onder wie snode, flamboyante vrouwen van lichte zeden, die in de tijd net als actrices de modetrendsetters waren.
Wat betreft de mannenmode, daar gaat het net als nu nog altijd om de details. Let maar eens op de verschillende spierwitte kragen die de mannelijke personages dragen, zoals het Eton-model met afgeronde hoeken. Afneembare stijfselkragen horen in het Downton tijdperk standaard in iedere mannengarderobe. Mannen dragen hetzelfde shirt minstens een week, maar wisselen wel dagelijks van kraag. Het voetvolk gaat kraagloos door het leven, behalve op zondag. Onlangs meldde de Daily Mirror een revival van de stijfselkraag die te danken zou zijn aan Downton Abbey. Karl Lagerfeld is dus niet langer de enige eigentijdse afnemer van het historische product.
De grootste stijlverandering in het vijfde seizoen? De schaar gaat drastisch in het haar! Inmiddels is bekend dat er een zesde seizoen komt, hopelijk zien we dan een lady in een broek.
Eerder gepubliceerd in de Vara Gids. Volg mij op instagram@georgettekoning
Reageren is niet (meer) mogelijk.